732 מַצָּה, מַדּוּעַ (נִקְרֵאת מַצָּה)? אֶלָּא כָּךְ שָׁנִינוּ, שַׁדַּי - מִשּׁוּם שֶׁאָמַר לְעוֹלָמוֹ דַּי, שֶׁיֹּאמַר לְצָרוֹתֵינוּ דַּי. אַף כָּךְ מַצָּה, מִשּׁוּם שֶׁהִיא מְשַׁדֶּדֶת וּמַבְרִיחָה לְכָל צְדָדִים רָעִים וְעוֹשָׂה קְטָטָה בֵּינֵיהֶם כְּדֻגְמַת שֵׁם שַׁדַּי שֶׁבַּמְּזוּזָה, שֶׁמַּבְרִיחַ לְשֵׁדִים וּמַזִּיקִים שֶׁבַּשַּׁעַר - אַף כָּךְ הִיא מַבְרִיחָה אוֹתָם מִכָּל מִשְׁכְּנֵי הַקְּדֻשָּׁה, וְעוֹשָׂה מְרִיבָה וּקְטָטוֹת בָּהֶם, כְּמוֹ שֶׁנֶּאֱמַר (שמות יז) מַסָּה וּמְרִיבָה. וְעַל זֶה כָּתוּב מַצָּה, וַהֲרֵי מַסָּה נִכְתֶּבֶת בָּאוֹת סָמֶ''ךְ? אֶלָּא תַּרְגּוּם שֶׁל מַסָּה הוּא מַצּוּתָא.
732 מַצָּה, אֲמַאי (ס''א אתקריאת מצה). אֶלָּא הָכִי תָּנֵינָן, שַׁדַּי: בְּגִין דְּאָמַר לְעוֹלָמוֹ דַּי, דְּיֹאמַר לְצָרוֹתֵינוּ דַּי. אוּף הָכִי מַצָּה, בְּגִין דְּקָא מְשַׁדֵּד דְּמַבְרָחַת לְכָל סִטְרִין בִּישִׁין, וְעָבִיד קְטָטָה בְּהוּ, כְּגַוְונָא דְּשַׁדַּי דִּמְזוּזָה, דְּמַבְרִיחַ לְשֵׁדִים וּמַזִּיקִים דְּתַרְעָא, אוּף הָכִי אִיהִי מַבְרָחַת לוֹן מִכָּל מִשְׁכְּנֵי קְדוּשָּׁה, וְעָבִיד מְרִיבָה וּקְטָטָה בְּהוּ. כְּמָה דְאַתְּ אָמֵר, (שמות יז) מַסָּה וּמְרִיבָה. עַל דָּא כְּתִיב מַצָּה. וְהָא מַסָּה בְּסָמֶךְ אִיהוּ. אֶלָּא תַּרְגּוּמוֹ דְּמַסָּה, אִיהוּ מָצוּתָא.
matzah, madua (nikre't matzah)? ella kach shaninu, shaday - mishum she'amar le'olamo day, sheio'mar letzaroteinu day. af kach matzah, mishum shehi meshadedet umavrichah lechal tzedadim ra'im ve'osah ketatah beineihem kedugmat shem shaday shebammezuzah, shemmavriach leshedim umazzikim shebasha'ar - af kach hi mavrichah otam mikal mishkenei hakkedushah, ve'osah merivah uketatot bahem, kemo shenne'emar (shmvt yz) massah umerivah. ve'al zeh katuv matzah, vaharei massah nichttevet ba'ot same"ch? ella targum shel massah hu matzuta
matzah, ama'y (s'' tkry't mtzh). ella hachi taneinan, shaday: begin de'amar le'olamo day, deyo'mar letzaroteinu day. uf hachi matzah, begin deka meshaded demavrachat lechal sitrin bishin, ve'avid ketatah behu, kegavevna deshaday dimzuzah, demavriach leshedim umazzikim detar'a, uf hachi ihi mavrachat lon mikal mishkenei kedushah, ve'avid merivah uketatah behu. kemah de'at amer, (shmvt yz) massah umerivah. al da ketiv matzah. veha massah besamech ihu. ella targumo demassah, ihu matzuta
733 אָמַר הָרוֹעָה הַנֶּאֱמָן, כְּמוֹ לָשׁוֹן שֶׁהוּא מַקֵּל לְכָל אַנְשֵׁי בֵיתוֹ, וְהוּא לָשׁוֹן צוּרַת אוֹת ו', וְהוּא מַטֶּה שֶׁבּוֹ עֶשֶׂר אוֹתִיּוֹת, וּבוֹ הִכָּה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עַל יָדוֹ עֶשֶׂר מַכּוֹת. וּמִשּׁוּם שֶׁכָּל הַמַּכּוֹת הָיוּ מִצַּד שֶׁל ה' ה', אָמַר רַבִּי עֲקִיבָא, מִנַּיִן שֶׁכָּל מַכָּה וּמַכָּה שֶׁהֵבִיא הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עַל הַמִּצְרִים בְּמִצְרַיִם הָיְתָה שֶׁל חָמֵשׁ מַכּוֹת וְכוּ', אֱמֹר מֵעַתָּה וְכוּ'. וְאוֹת ה' עוֹלָה בְּאוֹת י' לַחֲמִשִּׁים מַכּוֹת. חָמֵשׁ פְּעָמִים חֲמִשִּׁים הֵם מָאתַיִם וַחֲמִשִּׁים. וּמִשּׁוּם זֶה נֶאֱמַר, וְעַל הַיָּם לָקוּ מָאתַיִם וַחֲמִשִּׁים מַכּוֹת.
733 רעיא מהימנא אָמַר רַעְיָא מְהֵימָנָא, כְּגוֹן לִישָׁנָא דְּאִיהוּ מַקֵּל לְכָל אַנְשֵׁי בֵּיתֵיהּ, וְאִיהוּ לִישָׁנָא דְּאָת ו', וְאִיהוּ מַטֵה דְּבֵיהּ עֶשֶׂר אוֹתִיוֹת, וּבֵיהּ מָחָא קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא עַל יְדוֹי י' מָחָאן. וּבְגִין דְּכָל מָחָאן הֲווֹ מִסִּטְרָא דְּה' ה', רִבִּי עֲקִיבָא אוֹמֵר, מִנַּיִן שֶׁכָּל מַכָּה וּמַכָּה שֶׁהֵבִיא הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עַל הַמִּצְּרִים בְּמִצְּרַיִם הָיְתָה שֶׁל חָמֵשׁ מַכּוֹת וְכוּ', אֱמוֹר מֵעַתָּה וְכוּ'. וְאָת ה' סַלְּקָא בְּאָת י' לְחַמְשִׁין מָחָאן, חָמֵשׁ זִמְנִין חַמְשִׁין, אִינּוּן ר''ן. וּבְגִין דָּא, וְעַל הַיָּם לָקוּ ר''ן מַכּוֹת.
amar haro'ah hanne'eman, kemo lashon shehu makkel lechal anshei veito, vehu lashon tzurat ot v', vehu matteh shebo eser otiot, uvo hikah hakkadosh baruch hu al yado eser makot. umishum shekal hammakot ha'u mitzad shel 'he 'he, amar rabi akiva, minnayin shekal makah umakah shehevi hakkadosh baruch hu al hammitzrim bemitzrayim hayetah shel chamesh makot vechu', emor me'attah vechu'. ve'ot 'he olah be'ot yod lachamishim makot. chamesh pe'amim chamishim hem ma'tayim vachamishim. umishum zeh ne'emar, ve'al hayam laku ma'tayim vachamishim makot
r'y mhymn amar ra'ya meheimana, kegon lishana de'ihu makkel lechal anshei beiteih, ve'ihu lishana de'at v', ve'ihu mateh deveih eser otiot, uveih macha kudesha berich hu al yedoy yod macha'n. uvegin dechal macha'n havo missitra d'he 'he, ribi akiva omer, minnayin shekal makah umakah shehevi hakkadosh baruch hu al hammitzerim bemitzerayim hayetah shel chamesh makot vechu', emor me'attah vechu'. ve'at 'he salleka be'at yod lechamshin macha'n, chamesh zimnin chamshin, innun r''n. uvegin da, ve'al hayam laku r''n makot
734 אָמַר יוֹסֵף, כָּל טוּב אֶרֶץ מִצְרַיִם הִיא רַעְמְסֵס, וְאוֹתָהּ אֶרֶץ הִפְרִישׁוּ לְיִרְאָתָם, לִרְעוֹת וּלְהַלֵּךְ בְּכָל תַּעֲנוּגוֹת הָעוֹלָם. וְכָל הַמִּצְרִים הֶחְשִׁיבוּ לְאוֹתָם שֶׁרוֹעִים לְיִרְאָתָם - כְּיִרְאָתָם. וְזֶה מַה שֶּׁשָּׁאַל יוֹסֵף מִפַּרְעֹה, שֶׁיִּשְׁלְטוּ אֶחָיו עַל יִרְאָתָם שֶׁל הַמִּצְרִים, שֶׁכְּפוּיִים תַּחַת יָדָיו כַּעֲבָדִים אַחַר מַלְכֵיהֶם, לִהְיוֹת כֻּלָּם נִכְפִּים תַּחַת שֵׁם יְהֹוָה מִצִּדָּם, וְלֹא יִשְׁלֹט בָּעוֹלָם אֶלָּא שֵׁם יְהֹוָה, וְיִכָּנְעוּ כָּל מְמֻנִּים תַּחַת יָדָיו.
734 אָמַר יוֹסֵף, כָּל מֵיטַב אֶרֶץ מִצְּרַיִם רַעְמְסֵס הִיא, וְהַהִיא אַרְעָא אַפְרִישׁוּ לְדַחֲלָן דִּלְהוֹן, לְרַעְיָא וּלְמֵיהַךְ בְּכָל עִנּוּגִין דְּעָלְמָא. וְכָל מִצְּרָאֵי חָשִׁיבוּן לְאִינּוּן דרען *) לדחלייהון, כדחליהון. ודא שאיל יוסף מפרעה, לשלטאה אחוי על דחלן דמצראי, דאתכפיין תחות ידיה, כעבדים בתר מלכיהון, למהוי כלהו מתכפיין תחות שם יי' מסטריהון, ולא שליט בעלמא אלא שם ידוד. ואתכפיין כל ממנן תחות ידיה.
amar yosef, kal tuv eretz mitzrayim hi ra'meses, ve'otah eretz hifrishu leyir'atam, lir'ot ulehallech bechal ta'anugot ha'olam. vechal hammitzrim hechshivu le'otam shero'im leyir'atam - keyir'atam. vezeh mah shesha'al yosef mipar'oh, sheiishletu echav al yir'atam shel hammitzrim, shekefuyim tachat yadav ka'avadim achar malcheihem, lihyot kullam nichpim tachat shem Adonai mitzidam, velo yishlot ba'olam ella shem Adonai, veyikane'u kal memunnim tachat yadav
amar yosef, kal meitav eretz mitzerayim ra'meses hi, vehahi ar'a afrishu ledachalan dilhon, lera'ya ulemeihach bechal innugin de'alema. vechal mitzera'ei chashivun le'innun dr'n *) ldchlyyhvn, chdchlyhvn. vd sh'yl yvsf mfr'h, lshlt'h chvy l dchln dmtzr'y, d'tchfyyn tchvt ydyh, ch'vdym vtr mlchyhvn, lmhvy chlhv mtchfyyn tchvt shm y yod mstryhvn, vlo shlyt v'lm lo shm ydvd. v'tchfyyn chl mmnn tchvt ydyh