228

 228 וְאָדָם לֹא זָכַר אֶת הָאִישׁ הַמִּסְכֵּן הַהוּא. וְאָדָם לֹא זָכַר, לַעֲשׂוֹת מִצְווֹת הַתּוֹרָה, לְהִשְׁתַּדֵּל בַּתּוֹרָה כְּאוֹתוֹ אִישׁ עָנִי שֶׁהִתְחַבֵּר בַּכֹּל כְּדֵי לִזְכּוֹת בָּהּ. (קהלת ט) וְאָמַרְתִּי אָנִי טוֹבָה חָכְמָה מִגְּבוּרָה. שֶׁהֲרֵי בְּאוֹתוֹ עוֹלָם לֹא נוֹתְנִים רְשׁוּת לְהִכָּנֵס, פְּרָט לְאוֹתָם צַדִּיקֵי אֱמֶת, אֵלּוּ שֶׁמִּשְׁתַּדְּלִים בַּתּוֹרָה יָמִים וְלֵילוֹת, וּמִתְעַטְּרִים בְּמִצְווֹת הַתּוֹרָה בָּעוֹלָם הַזֶּה לְהִכָּנֵס בָּהֶם לָעוֹלָם הַבָּא.

 228 וְאָדָם לֹא זָכַר אֶת הָאִישׁ הַמִּסְכֵּן הַהוּא, וְאָדָם לָא זָכַר, לְמֶעְבַּד פִּקּוּדֵי אוֹרַיְיתָא, לְאִשְׁתַּדְּלָא בְּאוֹרַיְיתָא, כְּהַהוּא גְּבַר מִסְכְּנָא דְּאִתְחַבָּר בְּכֹלָּא, (דף ס''ט ע''א) בְּגִין לְמִזְכֵּי בָּהּ. (קהלת ט) וְאָמַרְתִּי אָנִי טוֹבָה חָכְמָה מִגְּבוּרָה. דְּהָא בְּהַהוּא עָלְמָא, לָא יָהֲבִין רְשׁוּ לְמֵיעַל, בַּר הָנֵי זַכָּאֵי קְשׁוֹט, הָנֵי דְּמִשְׁתַּדְּלֵי בָּהּ בְּאוֹרַיְיתָא יוֹמָא וְלֵילֵי, וּמִתְעַטְּרֵי בְּפִקּוּדֵי אוֹרַיְיתָא בְּהַאי עָלְמָא, לְמֵיעַל בְּהוּ לְעָלְמָא דְּאָתֵי.

ve'adam lo zachar et ha'ish hammisken hahu. ve'adam lo zachar, la'asot mitzvot hattorah, lehishttadel battorah ke'oto ish ani shehitchaber bakol kedei lizkot bah. (khlt t) ve'amartti ani tovah chachemah migevurah. sheharei be'oto olam lo notenim reshut lehikanes, perat le'otam tzadikei emet, ellu shemmishttadelim battorah yamim veleilot, umit'atterim bemitzvot hattorah ba'olam hazzeh lehikanes bahem la'olam haba

ve'adam lo zachar et ha'ish hammisken hahu, ve'adam la zachar, leme'bad pikkudei orayeyta, le'ishttadela be'orayeyta, kehahu gevar miskena de'itchabar becholla, (df s''t '') begin lemizkei bah. (khlt t) ve'amartti ani tovah chachemah migevurah. deha behahu alema, la yahavin reshu lemei'al, bar hanei zaka'ei keshot, hanei demishttadelei bah be'orayeyta yoma veleilei, umit'atterei befikkudei orayeyta beha'y alema, lemei'al behu le'alema de'atei

229

 229 וְחָכְמַת הַמִּסְכֵּן בְּזוּיָה וּדְבָרָיו אֵינָם נִשְׁמָעִים. שֶׁהֲרֵי בְּנֵי אָדָם אֵינָם מִסְתַּכְּלִים עָלָיו, וְלֹא רוֹצִים לְהִתְחַבֵּר עִמּוֹ וּלְהַקְשִׁיב לִדְבָרָיו. שֶׁלָּמַדְנוּ, כָּל מִי שֶׁמַּקְשִׁיב לְדִבְרֵי הַתּוֹרָה, אַשְׁרָיו בָּעוֹלָם הַזֶּה, וּכְאִלּוּ קִבֵּל תּוֹרָה מִסִּינַי. וַאֲפִלּוּ מִכָּל אָדָם גַּם כֵּן צָרִיךְ לִשְׁמֹעַ דִּבְרֵי תוֹרָה. וּמִי שֶׁמַּרְכִּין אָזְנָיו כְּנֶגְדּוֹ, נוֹתֵן כָּבוֹד לַמֶּלֶךְ הַקָּדוֹשׁ וְנוֹתֵן כָּבוֹד לַתּוֹרָה. עָלָיו כָּתוּב, הַיּוֹם הַזֶּה נִהְיֵיתָ לְעָם לַה' אֱלֹהֶיךָ.

 229 וְחָכְמַת הַמִּסְכֵּן בְּזוּיָה וּדְבָרָיו אֵינָם נִשְׁמָעִים. דְּהָא בְּנֵי נָשָׁא לָא מִסְתַּכְּלִין בֵּיהּ, וְלָא בָּעָאן לְאִתְחַבְּרָא בֵּיהּ, וּלְאָצִית לְמִלּוֹי. דְּתָנָא, כָּל מַאן דְּאָצִית לְמִלּוֹי דְּאוֹרַיְיתָא, זַכָּאָה הוּא בְּהַאי עָלְמָא, וּכְאִלּוּ קַבִּיל תּוֹרָה מִסִּינַי. וַאֲפִילּוּ מִכָּל בַּר נָשׁ נָמֵי בָּעֵי לְמִשְׁמַע מִלּוֹי דְּאוֹרַיְיתָא. וּמַאן דְּאַרְכִין אוּדְנֵיהּ לָקֳבְלֵיהּ, יָהִיב יְקָרָא לְמַלְכָּא קַדִּישָׁא, וְיָהִיב יְקָרָא לְאוֹרַיְיתָא. עָלֵיהּ כְּתִיב, (דברים כז) הַיּוֹם הַזֶּה נִהְיֵיתָ לְעָם לַיְיָ' אֱלֹהֶיךָ.

vechachemat hammisken bezuyah udevarav einam nishma'im. sheharei benei adam einam misttakelim alav, velo rotzim lehitchaber immo ulehakshiv lidvarav. shellamadnu, kal mi shemmakshiv ledivrei hattorah, ashrav ba'olam hazzeh, uche'illu kibel torah missinay. va'afillu mikal adam gam ken tzarich lishmoa divrei torah. umi shemmarkin azenav kenegdo, noten kavod lammelech hakkadosh venoten kavod lattorah. alav katuv, hayom hazzeh nihyeita le'am la'he eloheicha

vechachemat hammisken bezuyah udevarav einam nishma'im. deha benei nasha la misttakelin beih, vela ba'a'n le'itchabera beih, ule'atzit lemilloy. detana, kal ma'n de'atzit lemilloy de'orayeyta, zaka'ah hu beha'y alema, uche'illu kabil torah missinay. va'afillu mikal bar nash namei ba'ei lemishma milloy de'orayeyta. uma'n de'archin udeneih lakovleih, yahiv yekara lemalka kadisha, veyahiv yekara le'orayeyta. aleih ketiv, (dvrym chz) hayom hazzeh nihyeita le'am la'adonay ' eloheicha

230

 230 לָמַדְנוּ, יוֹם אֶחָד הָיוּ הוֹלְכִים הַחֲבֵרִים עִם רַבִּי שִׁמְעוֹן. אָמַר רַבִּי שִׁמְעוֹן, רָאִיתִי שֶׁהָעַמִּים הַלָּלוּ כֻּלָּם עֶלְיוֹנִים, וְיִשְׂרָאֵל תַּחְתּוֹנִים מִכֻּלָּם. מָה הַטַּעַם? מִשּׁוּם שֶׁהַמֶּלֶךְ שָׁלַח מִמֶּנּוּ אֶת הַגְּבִירָה, וְהִכְנִיס אָמָה בִּמְקוֹמָהּ (כְּלוֹמַר שִׁפְחָה), כְּמוֹ שֶׁנֶּאֱמַר, (משלי ל) תַּחַת שָׁלוֹשׁ רָגְזָה אֶרֶץ וְגוֹ'. תַּחַת עֶבֶד כִּי יִמְלוֹךְ וְגוֹ'. וְשִׁפְחָה כִּי תִירַשׁ גְּבִרְתָּהּ. מִי הַשִּׁפְחָה? זוֹהִי כֶּתֶר הַנָּכְרִי, שֶׁהָרַג הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא הַבְּכוֹר שֶׁלָּהֶם בְּמִצְרַיִם, שֶׁכָּתוּב (שמות יא) עַד בְּכוֹר הַשִּׁפְחָה אֲשֶׁר אַחַר הָרֵחָיִם. אַחַר הָרֵחָיִם הִיא הָיְתָה יוֹשֶׁבֶת בָּרִאשׁוֹנָה, וְעַכְשָׁו הַשִּׁפְחָה הַזּוֹ תִּירַשׁ גְּבִרְתָּהּ.

 230 תָּאנָא, יוֹמָא חַד הֲווֹ אַזְלֵי חַבְרַיָּיא עִמֵּיהּ דְּרִבִּי שִׁמְעוֹן, אָמַר רַבִּי שִׁמְעוֹן, חֲמֵינָא אִלֵּין עַמִּין כֻּלְּהוּ עִלָּאֵי, וְיִשְׂרָאֵל תַּתָּאֵי מִכֻּלְּהוּ, מַאי טַעֲמָא. בְּגִין דְּמַלְכָּא אַשְׁדַר מַטְרוֹנִיתָא מִינֵּהּ, וְאָעִיל אַמָּהוּ בְּאַתְרָהָא (כלומר שפחה). כְּמָה דְאַתְּ אָמֵר, (משלי ל) תַּחַת שָׁלֹשׁ רָגְזָה אֶרֶץ וְגוֹ'. תַּחַת עֶבֶד כִּי יִמְלוֹךְ וְגוֹ'. וְשִׁפְחָה כִּי תִירַשׁ גְּבִירְתָּהּ. מַאן שִׁפְחָה. הִיא כִּתְרָא נוּכְרָאָה, דְּקָטַל קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא בּוּכְרָא דִּלְהוֹן בְּמִצְרַיִם. דִּכְתִיב (שמות יא) עַד בְּכוֹר הַשִּׁפְחָה אֲשֶׁר אַחַר הָרֵחָיִם. אַחַר הָרֵחָיִם הֲוַת יָתְבָא בְּקַדְמִיתָא, וְהַשְׁתָּא, הַאי שִׁפְחָה תִּירַשׁ גְּבִירְתָּהּ.

lamadnu, yom echad ha'u holechim hachaverim im rabi shim'on. amar rabi shim'on, ra'iti sheha'ammim hallalu kullam elyonim, veyisra'el tachttonim mikullam. mah hatta'am? mishum shehammelech shalach mimmennu et hagevirah, vehichnis amah bimkomah (kelomar shifchah), kemo shenne'emar, (mshly l) tachat shalosh ragezah eretz vego'. tachat eved ki yimloch vego'. veshifchah ki tirash gevirttah. mi hashifchah? zohi keter hannacheri, sheharag hakkadosh baruch hu habechor shellahem bemitzrayim, shekatuv (shmvt y) ad bechor hashifchah asher achar harechayim. achar harechayim hi hayetah yoshevet bari'shonah, ve'achshav hashifchah hazzo tirash gevirttah

ta'na, yoma chad havo azlei chavrayay immeih deribi shim'on, amar rabi shim'on, chameina illein ammin kullehu illa'ei, veyisra'el tatta'ei mikullehu, ma'y ta'ama. begin demalka ashdar matronita minneh, ve'a'il ammahu be'atraha (chlvmr shfchh). kemah de'at amer, (mshly l) tachat shalosh ragezah eretz vego'. tachat eved ki yimloch vego'. veshifchah ki tirash gevirttah. ma'n shifchah. hi kitra nuchera'ah, dekatal kudesha berich hu buchera dilhon bemitzrayim. dichtiv (shmvt y) ad bechor hashifchah asher achar harechayim. achar harechayim havat yateva bekadmita, vehashtta, ha'y shifchah tirash gevirttah