225

 225 דָּבָר אַחֵר תְּעַנּוּ אֶת נַפְשֹׁתֵיכֶם - רַבִּי אַבָּא פָּתַח וְאָמַר, (קהלת ט) עִיר קְטַנָּה וַאֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט וְגוֹ'. עִיר קְטַנָּה, הֲרֵי פֵּרְשׁוּהָ. אֲבָל עִיר קְטַנָּה, כְּמוֹ שֶׁנֶּאֱמַר (ישעיה כו) עִיר עָז לָנוּ יְשׁוּעָה יָשִׁית חוֹמוֹת וָחֵל וְגוֹ'. וְכָתוּב (הושע יא) וְלֹא אָבוֹא בְּעִיר. עִיר קְטַנָּה, קְטַנָּה הִיא, שֶׁהִיא אַחֲרוֹנָה מֵהַכֹּל וְתַחְתּוֹנָה מֵהַכֹּל. חוֹמוֹתֶיהָ גְּדוֹלוֹת, חֲזָקוֹת, קְדוֹשׁוֹת, נִקְרֵאת עִיר הַקֹּדֶשׁ. וַאֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט, מְעַטִּים אוֹתָם שֶׁזּוֹכִים לִכָּנֵס לְתוֹכָהּ וְלִשְׁרוֹת בָּהּ, כְּמוֹ שֶׁנֶּאֱמַר (תהלים כד) מִי יַעֲלֶה בְהַר ה' וּמִי יָקוּם בִּמְקוֹם קָדְשׁוֹ וְגוֹ'. וְעַל זֶה אֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט.

 225 דָּבָר אַחֵר תְּעַנּוּ אֶת נַפְשׁוֹתֵיכֶם. רִבִּי אַבָּא פָּתַח וְאָמַר, (קהלת ט) עִיר קְטַנָּה וַאֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט וְגוֹ', עִיר קְטַנָּה, הָא אוּקְמוּהָ. אֲבָל עִיר קְטַנָּה, כְּמָה דְאַתְּ אָמֵר, (ישעיה כו) עִיר עָז לָנוּ יְשׁוּעָה יָשִׁית חוֹמוֹת וַחֵיל וְגוֹ'. וּכְתִּיב (הושע יא) וְלֹא אָבֹא בְּעִיר. עִיר קְטַנָּה, זְעֵירָא הִיא, דְּהִיא בַּתְרָאָה מִכֹּלָּא, תַּתָּאָה מִכֹלָּא, שׁוּרוֹי רַבְרְבִין, תַּקִּיפִין, קַדִּישִׁין, עִיר הַקֹּדֶשׁ אִקְרֵי. וַאֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט, זְעִירִין אִינּוּן דְּזַכָּאן לְסַלְּקָא לְגַוָּוהּ, וּלְמִשְׁרֵי בָּהּ, כְּמָה דְאַתְּ אָמֵר (תהלים כד) מִי יַעֲלֶה בְהַר יְיָ' וּמִי יָקוּם בִּמְקוֹם קָדְשׁוֹ וְגוֹ'. וְעַל דָּא אֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט.

davar acher te'annu et nafshoteichem - rabi aba patach ve'amar, (khlt t) ir ketannah va'anashim bah me'at vego'. ir ketannah, harei pereshuha. aval ir ketannah, kemo shenne'emar (ysh'yh chv) ir az lanu yeshu'ah yashit chomot vachel vego'. vechatuv (hvsh y) velo avo be'ir. ir ketannah, ketannah hi, shehi acharonah mehakol vetachttonah mehakol. chomoteiha gedolot, chazakot, kedoshot, nikre't ir hakkodesh. va'anashim bah me'at, me'attim otam shezzochim likanes letochah velishrot bah, kemo shenne'emar (thlym chd) mi ya'aleh vehar 'he umi yakum bimkom kadesho vego'. ve'al zeh anashim bah me'at

davar acher te'annu et nafshoteichem. ribi aba patach ve'amar, (khlt t) ir ketannah va'anashim bah me'at vego', ir ketannah, ha ukemuha. aval ir ketannah, kemah de'at amer, (ysh'yh chv) ir az lanu yeshu'ah yashit chomot vacheil vego'. uchettiv (hvsh y) velo avo be'ir. ir ketannah, ze'eira hi, dehi batra'ah mikolla, tatta'ah micholla, shuroy ravrevin, takkifin, kadishin, ir hakkodesh ikrei. va'anashim bah me'at, ze'irin innun dezaka'n lesalleka legavavh, ulemishrei bah, kemah de'at amer (thlym chd) mi ya'aleh vehar adonay ' umi yakum bimkom kadesho vego'. ve'al da anashim bah me'at

226

 226 וּבָא אֵלֶיהָ מֶלֶךְ גָּדוֹל - זֶה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, לְהִזְדַּוֵּג עִמָּהּ וְלִשְׁרוֹת בָּהּ. וְסָבַב אֹתָהּ, כְּמוֹ שֶׁנֶּאֱמַר (זכריה ב) וַאֲנִי אֶהְיֶה לָּהּ נְאֻם ה' חוֹמַת אֵשׁ סָבִיב וְגוֹ'. וּבָנָה עָלֶיהָ מְצוֹדִים גְּדֹלִים, שֶׁבָּנָה חוֹמוֹתֶיהָ גְּדוֹלִים וַחֲזָקִים, נָאִים וְיָפִים (מִכָּל אֲבָנִים יְקָרוֹת) וּקְדוֹשִׁים. וְנִקְרֵאת עִיר הַקֹּדֶשׁ, וְאֶת כָּל כְּבוֹד הַמֶּלֶךְ הִכְנִיס לְתוֹכָהּ. וּמִשּׁוּם כָּךְ הִיא לְבַדָּהּ כְּלוּלָה מִכָּל עַטְרוֹת הַמֶּלֶךְ, וְכָל עַטְרוֹת הַמֶּלֶךְ מִתְעַטְּרִים בָּהּ. מִשּׁוּם כָּךְ כָּתוּב, וַאֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט.

 226 וּבָא אֵלֶיהָ מֶלֶךְ גָּדוֹל, דָּא קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא. לְאִזְדַוְּוגָא בָּהּ, וּלְמִשְׁרֵי בָּהּ, וְסָבַב אוֹתָהּ, כְּמָה דְאַתְּ אָמֵר (זכריה ב) וַאֲנִי אֶהְיֶה לָּהּ נְאֻם יְיָ' חוֹמַת אֵשׁ סָבִיב וְגוֹ'. וּבָנָה עָלֶיהָ מְצוֹדִים גְּדוֹלִים, דְּבָנָה שׁוּרוֹי, רַבְרְבִין תַּקִּיפִין יֶאֱיָאן וְשַׁפִּירִין (ס''א מכל אבנין יקירין) קַדִּישִׁין. עִיר הַקֹּדֶשׁ אִקְרֵי, וְכָל יְקָרָא דְּמַלְכָּא עַיִּיל בְּגַוָּוהּ. וּבְגִין כָּךְ, הִיא בִּלְחוֹדָהָא כְּלִילָא מִכָּל עִטְרֵי דְּמַלְכָּא, וְכָל עִטְרֵי מַלְכָּא בָּהּ מִתְעַטְּרִין. בְּגִין כָּךְ, וַאֲנָשִׁים בָּהּ מְעָט כְּתִיב.

uva eleiha melech gadol - zeh hakkadosh baruch hu, lehizdaveg immah velishrot bah. vesavav otah, kemo shenne'emar (zchryh v) va'ani ehyeh lah ne'um 'he chomat esh saviv vego'. uvanah aleiha metzodim gedolim, shebanah chomoteiha gedolim vachazakim, na'im veyafim (mikal avanim yekarot) ukedoshim. venikre't ir hakkodesh, ve'et kal kevod hammelech hichnis letochah. umishum kach hi levadah kelulah mikal atrot hammelech, vechal atrot hammelech mit'atterim bah. mishum kach katuv, va'anashim bah me'at

uva eleiha melech gadol, da kudesha berich hu. le'izdavevga bah, ulemishrei bah, vesavav otah, kemah de'at amer (zchryh v) va'ani ehyeh lah ne'um adonay ' chomat esh saviv vego'. uvanah aleiha metzodim gedolim, devanah shuroy, ravrevin takkifin ye'eia'n veshapirin (s'' mchl vnyn ykyryn) kadishin. ir hakkodesh ikrei, vechal yekara demalka ayil begavavh. uvegin kach, hi bilchodaha kelila mikal itrei demalka, vechal itrei malka bah mit'atterin. begin kach, va'anashim bah me'at ketiv

227

 227 וּמָצָא בָהּ אִישׁ מִסְכֵּן (וְ)חָכָם, זֶהוּ שֶׁכָּתוּב נְקִי כַפַּיִם וּבַר לֵבָב. מִסְכֵּן, כְּמוֹ שֶׁנֶּאֱמַר (שמות א) וַיִּבֶן עָרֵי מִסְכְּנוֹת לְפַרְעֹה. מִתְעַטֵּר בַּעֲטָרוֹת חֲזָקוֹת, בְּעַטְרוֹת הַתּוֹרָה, בַּעֲטָרוֹת שֶׁל מִצְווֹת תּוֹרַת הַמֶּלֶךְ. וְחָכָם, שֶׁזּוֹכֶה בָּהּ בַּחָכְמָה הַזֹּאת. וְחָכָם, שֶׁהוּא יוֹתֵר חָכָם מִכֻּלָּם לְעַיֵּן בַּעֲבוֹדַת רִבּוֹנוֹ כְּדֵי לִזְכּוֹת בָּהּ וּלְהִכָּנֵס אֵלֶיהָ. זֶהוּ שֶׁכָּתוּב וּמִלַּט הוּא אֶת הָעִיר בְּחָכְמָתוֹ. וּמִלַּט, כְּמוֹ (שמואל-א כ) אִמָּלְטָה נָּא וְאֶרְאֶה אֶת אֶחָי, אִמָּלְטָה נָּא שָׁמָּה. אַף כָּאן, וּמִלַּט הוּא אֶת הָעִיר בְּחָכְמָתוֹ.

 227 וּמָצָא בָהּ אִישׁ מִסְכֵּן וְחָכָם, הֲדָא הוּא דִכְתִיב, (תהלים טו) נְקִי כַפַּיִם וּבַר לֵבָב. מִסְכֵּן: כְּמָה דְאַתְּ אָמֵר (שמות א) וַיִּבֶן עָרֵי מִסְכְּנוֹת לְפַרְעֹה, מִתְעַטָּר בְּעִטְרִין תַּקִּיפִין, בְּעִטְרֵי אוֹרַיְיתָא, בְּעִטְרֵי פִּקּוּדֵי אוֹרַיְיתָא דְּמַלְכָּא. וְחָכָם, דְּזָכֵי בָּהּ בְּהַאי חָכְמָה. וְחָכָם, דְּהוּא חַכִּים יַתִיר מִכֹּלָּא לְעַיְּינָא בְּפוּלְחָנָא דְּמָארֵיהּ, בְּגִין לְמִזְכֵּי בָּהּ, וּלְאַעֲלָא בָּהּ. הֲדָא הוּא דִּכְתִיב, וּמִלַּט הוּא אֶת הָעִיר בְּחָכְמָתוֹ. וּמִלַּט: כְּמוֹ (שמואל א כ) אִמָּלְטָה נָּא וְאֶרְאֶה אֶת אֶחָי, (בראשית יט) אִמָּלְטָה נָא שָׁמָּה. אוּף הָכָא וּמִלַּט הוּא אֶת הָעִיר בְּחָכְמָתוֹ.

umatza vah ish misken (v)chacham, zehu shekatuv neki chapayim uvar levav. misken, kemo shenne'emar (shmvt ) vayiven arei miskenot lefar'oh. mit'atter ba'atarot chazakot, be'atrot hattorah, ba'atarot shel mitzvot torat hammelech. vechacham, shezzocheh bah bachachemah hazzo't. vechacham, shehu yoter chacham mikullam le'ayen ba'avodat ribono kedei lizkot bah ulehikanes eleiha. zehu shekatuv umillat hu et ha'ir bechachemato. umillat, kemo (shmv'l- ch) immaletah na ve'er'eh et echay, immaletah na shammah. af ka'n, umillat hu et ha'ir bechachemato

umatza vah ish misken vechacham, hada hu dichtiv, (thlym tv) neki chapayim uvar levav. misken: kemah de'at amer (shmvt ) vayiven arei miskenot lefar'oh, mit'attar be'itrin takkifin, be'itrei orayeyta, be'itrei pikkudei orayeyta demalka. vechacham, dezachei bah beha'y chachemah. vechacham, dehu chakim yatir mikolla le'ayeyna befulechana dema'reih, begin lemizkei bah, ule'a'ala bah. hada hu dichtiv, umillat hu et ha'ir bechachemato. umillat: kemo (shmv'l ch) immaletah na ve'er'eh et echay, (vr'shyt yt) immaletah na shammah. uf hacha umillat hu et ha'ir bechachemato