303

 303 כִּבְיָכוֹל בַּהַתְחָלָה כָּתוּב, (שמות טו) יְמִינְךָ ה' נֶאְדָּרִי בַּכֹּחַ. בְּכֹחַ מִי? אוֹתוֹ הַנּוֹדָע. בְּעַרְבִית קוֹרְאִים לְחָזֵה כֹּחַ. אוֹתוֹ יָמִין נֶאְדָּרִי וְנִתְחַזֵּק בְּכֹחַ. מִי הוּא שֶׁיִּקְרַב לִבְנִי. אַחַר כָּךְ מַה כָּתוּב? (איכה ב) הֵשִׁיב אָחוֹר יְמִינוֹ מִפְּנֵי אוֹיֵב. שָׂם יְמִינוֹ עַל כְּתֵפוֹ וְדָחָה אוֹתוֹ לִידֵי שׂוֹנְאָיו. בַּהַתְחָלָה יְמִינוֹ לְפָנָיו בְּחֲזֵהוּ לְהִתְחַזֵּק בּוֹ, וְאַחַר כָּךְ לַאֲחוֹרָיו עַל כְּתֵפָיו לִדְחוֹת אוֹתוֹ. וְכָאן - הוֹשִׁיעָה לּוֹ יְמִינוֹ וּזְרוֹעַ קָדְשׁוֹ, שְׁתֵּי זְרוֹעוֹת לְהִתְחַזֵּק בּוֹ.

 303 כַּבְיָכוֹל, בְּקַדְמִיתָא כְּתִיב, (שמות ט''ו) יְמִינְךָ יְיָ נֶאְדָּרִי בַּכֹּחַ. בַּכֹּחַ מַאן. הַהוּא דְּאִשְׁתְּמוֹדְעָא. בְּעָרַבְיָא קוֹרִין לְחַדוֹי דְּבַר נָשׁ כֹּחַ. הַהוּא יְמִינָא נֶאְדָּרִי וְאַתְקִיף בְּכֹחַ. מַאן הוּא דְּיִקְרַב לְגַבֵּי בְּרִי. לְבָתַר מַה כְּתִיב, (איכה ב) הֵשִׁיב אָחוֹר יְמִינוֹ מִפְּנֵי אוֹיֵב, שַׁוִּי יְמִינֵיהּ עַל כִּתְפֵיהּ, וְדָחֵי לֵיהּ בִּידָא דְּשַׂנְאוֹי. בְּקַדְמִיתָא יְמִינֵיהּ לְקַמֵּיהּ בְּחַדּוֹי, לְאַתְקְפָא בֵּיהּ. וּלְבָתַר לַאֲחוֹרָא עַל כַּתְפוֹי, לְדַחְיָיא לֵיהּ. וְהָכָא הוֹשִׁיעָה לּוֹ יְמִינוֹ וּזְרוֹעַ קָדְשׁוֹ, תְּרֵין דְּרוֹעִין לְאַתְקְפָא בֵּיהּ.

kivyachol bahatchalah katuv, (shmvt tv) yemincha 'he ne'dari bakoach. bechoach mi? oto hannoda. be'arvit kore'im lechazeh koach. oto yamin ne'dari venitchazzek bechoach. mi hu sheiikrav livni. achar kach mah katuv? (ychh v) heshiv achor yemino mipenei oyev. sam yemino al ketefo vedachah oto lidei sone'av. bahatchalah yemino lefanav bechazehu lehitchazzek bo, ve'achar kach la'achorav al ketefav lidchot oto. vecha'n - hoshi'ah lo yemino uzeroa kadesho, shettei zero'ot lehitchazzek bo

kavyachol, bekadmita ketiv, (shmvt t''v) yemincha adonay ne'dari bakoach. bakoach ma'n. hahu de'ishttemode'a. be'aravya korin lechadoy devar nash koach. hahu yemina ne'dari ve'atkif bechoach. ma'n hu deyikrav legabei beri. levatar mah ketiv, (ychh v) heshiv achor yemino mipenei oyev, shavi yemineih al kitfeih, vedachei leih bida desan'oy. bekadmita yemineih lekammeih bechadoy, le'atkefa beih. ulevatar la'achora al katfoy, ledachyay leih. vehacha hoshi'ah lo yemino uzeroa kadesho, terein dero'in le'atkefa beih

304

 304 שֶׁאִם אוֹתָן פָּרוֹת שֶׁלֹּא הִתְרַגְּלוּ בְנִסִּים, אֶלָּא אוֹתָהּ שָׁעָה בַּגְּעִיָּה שֶׁלָּהֶן אָמְרוּ שִׁירָה זוֹ, נְעִירַת חֲמוֹר הַזָּקֵן הֶחָסִיד שֶׁרָגִיל בְּנִסִּים עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה שֶׁאָמַר שִׁירָה. חֲבֵרִים, אִם תֹּאמְרוּ שֶׁאֵין דַּרְכּוֹ שֶׁל הַחֲמוֹר בְּכָךְ מִיּוֹם שֶׁנִּבְרָא הָעוֹלָם, צְאוּ וּרְאוּ אֲתוֹן בִּלְעָם הָרָשָׁע שֶׁנִּצְּחָה אֶת בְּעָלֶיהָ בַּכֹּל. חֲמוֹרוֹ שֶׁל רַבִּי פִּנְחָס בֶּן יָאִיר עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה. וְעוֹד, אֲתוֹן בִּלְעָם כְּשֶׁדִּבְּרָה, מַלְאָךְ עֶלְיוֹן הָיָה עָלֶיהָ מִלְמַעְלָה.

 304 דְּאִי אִינּוּן פָּרוֹת דְּלָא אִתְרְגִילוּ בְּנִסִּין, אֶלָּא הַהִיא שַׁעֲתָא בְּגוֹעָא דִּלְהוֹן אָמְרוּ שִׁירָתָא. דָּא נְהִיקוּ דַּחֲמָרָא דְּסָבָא חֲסִידָא דְּרָגִיל בְּנִסִּין, עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה דְּאָמַר שִׁירָה. חַבְרַיָּיא, אִי תֵּימְרוּן דַּחֲמָרָא לָא הֲוָה אָרְחֵיהּ בְּכַךְ מִיּוֹמָא דְּאִבְרֵי עָלְמָא, פּוּקוּ וְחָמוּ אָתּוֹן דְּבִּלְעָם חַיָּיבָא, דְּנַצְחַת לְרִבּוֹנָהּ בְּכֹלָּא. חֲמָרֵיהּ דְּרִבִּי (דף ר''א ע''ב) פִּנְחָס בֶּן יָאִיר עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה. וְתוּ אָתּוֹן דְּבִלְעָם כַּד מְלִּילַת, מַלְאָכָא עִלָּאָה הֲוָה עָלָהּ מִלְּעֵילָּא.

she'im otan parot shello hitragelu venissim, ella otah sha'ah bage'iah shellahen ameru shirah zo, ne'irat chamor hazzaken hechasid sheragil benissim al achat kammah vechammah she'amar shirah. chaverim, im to'mru she'ein darko shel hachamor bechach miom shennivra ha'olam, tze'u ure'u aton bil'am harasha shennitzechah et be'aleiha bakol. chamoro shel rabi pinchas ben ya'ir al achat kammah vechammah. ve'od, aton bil'am keshediberah, mal'ach elyon hayah aleiha milma'lah

de'i innun parot dela itregilu benissin, ella hahi sha'ata bego'a dilhon ameru shirata. da nehiku dachamara desava chasida deragil benissin, al achat kammah vechammah de'amar shirah. chavrayay, i teimrun dachamara la havah arecheih bechach mioma de'ivrei alema, puku vechamu atton debil'am chayayva, denatzchat leribonah becholla. chamareih deribi (df r'' ''v) pinchas ben ya'ir al achat kammah vechammah. vetu atton devil'am kad mellilat, mal'acha illa'ah havah alah mille'eilla

305

 305 כָּעֵת יֵשׁ לְגַלּוֹת. חֲבֵרִים שִׁמְעוּ. פִּי הָאָתוֹן שֶׁנִּבְרָא בְּעֶרֶב שַׁבָּת בֵּין הַשְּׁמָשׁוֹת, הֲעוֹלֶה בְדַעְתְּכֶם שֶׁהַפֶּה הָיָה פָּתוּחַ מֵאוֹתוֹ זְמַן, אוֹ שֶׁתְּנַאי הִתְנָה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מֵאוֹתוֹ זְמַן? לֹא כָּךְ. וְסוֹד כָּאן שֶׁנִּמְסַר לַחֲכָמִים שֶׁלֹּא מַשְׁגִּיחִים עַל טִפְּשׁוּת הַלֵּב. פִּי הָאָתוֹן - דַּרְגַּת הָאֲתוֹנוֹת, אוֹתוֹ עֶלְיוֹן שֶׁל צַד נְקֵבוֹת, אוֹתוֹ שֶׁהָיָה שָׁרוּי עַל אוֹתָהּ אָתוֹן וְדִבֵּר מֵעָלֶיהָ. וּכְשֶׁבָּרָא הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לְדַרְגָּה זוֹ שֶׁנִּקְרֵאת פִּי הָאָתוֹן, סָתַם אוֹתָהּ בְּתוֹךְ (הָאָתוֹן) נֶקֶב תְּהוֹם רַבָּה, וְסָתַם עָלֶיהָ עַד אוֹתוֹ זְמַן. כְּשֶׁהִגִּיעַ אוֹתוֹ זְמַן, פָּתַח אוֹתוֹ נֶקֶב, וְיָצָא וְשָׁרָה עָלֶיהָ וְדִבְּרָה.

 305 הַשְׁתָּא אִית לְגַלָּאָה, חַבְרַיָּיא שִׁמְעוּ. פִּי הָאָתוֹן דְּאִבְרֵי עֶרֶב שַׁבָּת בֵּין הַשְּׁמָשׁוֹת, סַלְּקָא בְּדַעְתַּיְיכוּ דְּפוּמָא הֲוָה פְּתִיחָא מֵהַהוּא זִמְנָא. אוֹ תְּנַאי דְּאַתְנֵי קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא מֵהַהוּא זִמְנָא. לָאו הָכִי. וְרָזָא הָכָא דְּאִתְּמְסַר לְחַכִּימֵי, דְּלָא מַשְׁגְּחָן לְטִפְּשׁוּ דְּלִבָּא. פִּי הָאָתוֹן, דַּרְגָּא דְּאַתְנֵי, הַהוּא עִלָּאָה דִּסְטָר נוּקְבֵי. הַהוּא הֲוָה דְּשַׁרְיָא עַל הַהוּא אָתּוֹן, וּמַלִּיל עָלָהּ. וְכַד בָּרָא קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא לְהַאי דַּרְגָּא, דְּאִקְרֵי פִּי הָאָתוֹן, סָתָם לֵיהּ בְּגוֹ (האתון) נוּקְבָּא דִּתְהוֹמָא רַבָּא, וְאַסְתִּים עָלֵיהּ עַד הַהוּא זִמְנָא. כַּד מָטָא הַהוּא זִמְנָא, פָּתַח הַהוּא נוּקְבָּא, וְנָפַק וְשָׁרָא עָלָהּ, וּמַלִילַת.

ka'et yesh legallot. chaverim shim'u. pi ha'aton shennivra be'erev shabat bein hashemashot, ha'oleh veda'ttechem shehapeh hayah patuach me'oto zeman, o shettena'y hitnah hakkadosh baruch hu me'oto zeman? lo kach. vesod ka'n shennimsar lachachamim shello mashgichim al tipeshut hallev. pi ha'aton - dargat ha'atonot, oto elyon shel tzad nekevot, oto shehayah sharuy al otah aton vediber me'aleiha. ucheshebara hakkadosh baruch hu ledargah zo shennikre't pi ha'aton, satam otah betoch (ha'aton) nekev tehom rabah, vesatam aleiha ad oto zeman. keshehigia oto zeman, patach oto nekev, veyatza vesharah aleiha vediberah

hashtta it legalla'ah, chavrayay shim'u. pi ha'aton de'ivrei erev shabat bein hashemashot, salleka beda'ttayeychu defuma havah peticha mehahu zimna. o tena'y de'atnei kudesha berich hu mehahu zimna. la'v hachi. veraza hacha de'ittemesar lechakimei, dela mashgechan letipeshu deliba. pi ha'aton, darga de'atnei, hahu illa'ah distar nukevei. hahu havah desharya al hahu atton, umallil alah. vechad bara kudesha berich hu leha'y darga, de'ikrei pi ha'aton, satam leih bego (h'tvn) nukeba dithoma raba, ve'asttim aleih ad hahu zimna. kad mata hahu zimna, patach hahu nukeba, venafak veshara alah, umalilat