204 כֵּיוָן שֶׁפָּתְחָה - וַתִּרְאֵהוּ אֶת הַיֶּלֶד, יֶלֶד שַׁעֲשׁוּעִים, שֶׁהֵם יִשְׂרָאֵל, שֶׁמִּתְחַטְּאִים לִפְנֵי מַלְכָּם (מֵאֲבִיהֶם) בַּכֹּל, וּמִיָּד שֶׁמִּתְחַנְּנִים לִפְנֵי הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, חוֹזְרִים בִּתְשׁוּבָה וּבוֹכִים לְפָנָיו כְּמוֹ בֵּן שֶׁבּוֹכֶה לִפְנֵי אָבִיו. מַה כָּתוּב? וְהִנֵּה נַעַר בֹּכֶה. כֵּיוָן שֶׁבָּכָה, הָעָבְרוּ (נִשְׁתַּבְּרוּ) כָּל הַגְּזֵרוֹת הָרָעוֹת שֶׁל הָעוֹלָם. מַה כְּתוּב? וַתַּחְמֹל עָליו, הִתְעוֹרְרָה עָלָיו בְּרַחֲמִים וְרִחֲמָה עָלָיו.
204 כֵּיוָן שֶׁפָּתְחָה, וַתִּרְאֵהוּ אֶת הַיֶּלֶד, (ירמיה ל''א) יֶלֶד שַׁעֲשׁוּעִים. דְּאִינּוּן יִשְׂרָאֵל, דְּמִתְחַטָּאן קָמֵי מַלְכֵיהוֹן (נ''א מאביהון) בְּכֹלָּא, וּמִיָּד דְּמִתְחַנְּנָן קָמֵי קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא, הַדְרֵי בִּתְשׁוּבָה, וּבָכָאן קָמֵיהּ, כִּבְרָא דְּבָכֵי קָמֵי אֲבוֹי, מַה כְּתִיב, וְהִנֵּה נַעַר בּוֹכֶה. כֵּיוָן דְּבָכֵי, אִתְעַדוּ (ס''א מתתברי) כָּל גִּזְרִין בִּישִׁין דְּעָלְמָא, מַה כְּתִיב וַתַּחְמוֹל עָלָיו, אִתְּעַר עֲלוֹי בְּרַחֲמִים, וּמְרַחֵם לֵיהּ.
keivan shepatechah - vattir'ehu et hayeled, yeled sha'ashu'im, shehem yisra'el, shemmitchatte'im lifnei malkam (me'avihem) bakol, umiad shemmitchannenim lifnei hakkadosh baruch hu, chozerim bitshuvah uvochim lefanav kemo ben shebocheh lifnei aviv. mah katuv? vehinneh na'ar bocheh. keivan shebachah, ha'averu (nishttaberu) kal hagezerot hara'ot shel ha'olam. mah ketuv? vattachmol alv, hit'orerah alav berachamim verichamah alav
keivan shepatechah, vattir'ehu et hayeled, (yrmyh l'') yeled sha'ashu'im. de'innun yisra'el, demitchatta'n kamei malcheihon (n'' m'vyhvn) becholla, umiad demitchannenan kamei kudesha berich hu, hadrei bitshuvah, uvacha'n kameih, kivra devachei kamei avoy, mah ketiv, vehinneh na'ar bocheh. keivan devachei, it'adu (s'' mttvry) kal gizrin bishin de'alema, mah ketiv vattachmol alav, itte'ar aloy berachamim, umerachem leih
205 וַתֹּאמֶר מִיַּלְדֵי הָעִבְרִים זֶה, שֶׁהֵם רַכֵּי לֵב, וְלֹא מִיַּלְדֵי הָעַכּוּ''ם שֶׁהֵם קְשֵׁי עֹרֶף וּקְשֵׁי לֵב. מִיַּלְדֵי הָעִבְרִים רַכֵּי לֵב מֵאָבוֹת וּמֵאִמָּהוֹת לָשׁוּב לִפְנֵי רִבּוֹנָם. וַתִּקְרָא אֶת אֵם הַיָּלֶד, שֶׁהָיְתָה בּוֹכָה. זֶהוּ שֶׁכָּתוּב (ירמיה לא) קוֹל בְּרָמָה נִשְׁמָע נְהִי בְּכִי תַמְרוּרִים רָחֵל מְבַכָּה עַל בָּנֶיהָ וְגוֹ'. הוּא בּוֹכֶה, וְאֵם הַיֶּלֶד הִיא בּוֹכָה.
205 וַתֹּאמֶר מִיַּלְדֵי הָעִבְרִים זֶה, דְּאִינּוּן רַכֵּי לִבָּא, וְלָא מִיַּלְדֵי הַעֲבוֹדַת כּוֹכָבִים וּמַזָּלוֹת, דְּאִינּוּן קְשֵׁי קְדַל, וּקְשֵׁי לִבָּא. מִיַּלְדֵי הָעִבְרִים רַכֵּי לִבָּא מֵאֲבָהָן וּמֵאִמָּהָן לְאָתָבָא קָמֵי מָארֵיהוֹן. וַתִּקְרָא אֶת אֵם הַיָּלֶד. שֶׁהָיְתָה בּוֹכָה, הֲדָא הוּא דִכְתִיב, (ירמיה ל''א) קוֹל בְּרָמָה נִשְׁמָע נְהִי (ח' ע''א) בְּכִי תַמְרוּרִים רָחֵל מְבַכָּה עַל בָּנֶיהָ וְגוֹ', הוּא בּוֹכֶה וְאֵם הַיֶּלֶד הִיא בּוֹכָה.
vatto'mer mialdei ha'ivrim zeh, shehem rakei lev, velo mialdei ha'aku"m shehem keshei oref ukeshei lev. mialdei ha'ivrim rakei lev me'avot ume'immahot lashuv lifnei ribonam. vattikra et em hayaled, shehayetah bochah. zehu shekatuv (yrmyh lo) kol beramah nishma nehi bechi tamrurim rachel mevakah al baneiha vego'. hu bocheh, ve'em hayeled hi bochah
vatto'mer mialdei ha'ivrim zeh, de'innun rakei liba, vela mialdei ha'avodat kochavim umazzalot, de'innun keshei kedal, ukeshei liba. mialdei ha'ivrim rakei liba me'avahan ume'immahan le'atava kamei ma'reihon. vattikra et em hayaled. shehayetah bochah, hada hu dichtiv, (yrmyh l'') kol beramah nishma nehi (ch' '') bechi tamrurim rachel mevakah al baneiha vego', hu bocheh ve'em hayeled hi bochah
206 אָמַר רַבִּי יְהוּדָה, לֶעָתִיד לָבֹא מַה כָּתוּב? בִּבְכִי יָבֹאוּ וּבְתַחֲנוּנִים וְגוֹ'. מַהוּ בִּבְכִי יָבֹאוּ? בִּזְכוּת בְּכִי שֶׁל אֵם הַיֶּלֶד, שֶׁהִיא רָחֵל, יָבוֹאוּ וְיִתְכַּנְּסוּ מֵהַגָּלוּת. וְאָמַר רַבִּי יִצְחָק, הַגְּאֻלָּה שֶׁל יִשְׂרָאֵל לֹא תְלוּיָה אֶלָּא רַק בִּבְכִי, כְּשֶׁיֻּשְׁלְמוּ וְיִכְלוּ בְּכִי הַדְּמָעוֹת שֶׁבָּכָה עֵשָׂו לִפְנֵי אָבִיו, שֶׁכָּתוּב (בראשית כז) וַיִּשָּׂא עֵשָׂו קֹלוֹ וַיֵּבְךְּ. [אָמַר רַבִּי יוֹסֵי, אוֹתוֹ בְּכִי שֶׁבָּכָה עֵשָׂו] וְאוֹתָן דְּמָעוֹת הוֹרִידוּ אֶת יִשְׂרָאֵל לַגָּלוּת. כֵּיוָן שֶׁיִּכְלוּ אוֹתָן דְּמָעוֹת בַּבְּכִיָּה שֶׁל יִשְׂרָאֵל, יֵצְאוּ מִגָּלוּתוֹ, זֶהוּ שֶׁכָּתוּב (ירמיה לא) בִּבְכִי יָבֹאוּ וּבְתַחֲנוּנִים אוֹבִילֵם.
206 אָמַר רִבִּי יְהוּדָה, לְזִמְנָא דְּאָתֵי מַה כְּתִיב, (ירמיה ל''א) בִּבְכִי יָבוֹאוּ וּבְתַחֲנוּנִים וְגוֹ'. מַהוּ בִּבְכִי יָבוֹאוּ. בִּזְכוּת בְּכִי דְּאֵם הַיֶּלֶד, שֶׁהִיא רָחֵל, יָבוֹאוּ וְיִתְכַּנְשׁוּן מִן גָּלוּתָא. וְאָמַר רִבִּי יִצְחָק, פּוּרְקָנָא דְּיִשְׂרָאֵל לָא תַּלְיָא אֶלָּא בִּבְכִי, כַּד יִשְׁתַּלְּמוּן וְיִכְלוּן, בְּכִי דְּמָעוֹת דְּבָכָה עֵשָׂו קָמֵי אָבִיו, דִּכְתִּיב, (בראשית כ''ז) וְיִשָּׂא עֵשָׂו קוֹלוֹ וַיֵּבְךְ. (אמר רבי יוסי אותו בכי דבכה עשו) וְאִינּוּן דִּמְעִין, אֲחִיתוּ לְיִשְׂרָאֵל בְּגָלוּתֵיהּ. כֵּיוָן דְּיִכְלוּן אִינּוּן דִּמְעִין בְּבִכְיָה דְּיִשְׂרָאֵל, יִפְקוּן מִגָּלוּתֵיהּ, הֲדָא הוּא (ירמיה ל''א) דִכְתִיב בִּבְכִי יָבוֹאוּ וּבְתַחֲנוּנִים אוֹבִילֵם.
amar rabi yehudah, le'atid lavo mah katuv? bivchi yavo'u uvetachanunim vego'. mahu bivchi yavo'u? bizchut bechi shel em hayeled, shehi rachel, yavo'u veyitkannesu mehagalut. ve'amar rabi yitzchak, hage'ullah shel yisra'el lo teluyah ella rak bivchi, kesheiushlemu veyichlu bechi hadema'ot shebachah esav lifnei aviv, shekatuv (vr'shyt chz) vayisa esav kolo vayevek. [amar rabi yosei, oto bechi shebachah esav] ve'otan dema'ot horidu et yisra'el lagalut. keivan sheiichlu otan dema'ot babechiah shel yisra'el, yetze'u migaluto, zehu shekatuv (yrmyh lo) bivchi yavo'u uvetachanunim ovilem
amar ribi yehudah, lezimna de'atei mah ketiv, (yrmyh l'') bivchi yavo'u uvetachanunim vego'. mahu bivchi yavo'u. bizchut bechi de'em hayeled, shehi rachel, yavo'u veyitkanshun min galuta. ve'amar ribi yitzchak, purekana deyisra'el la talya ella bivchi, kad yishttallemun veyichlun, bechi dema'ot devachah esav kamei aviv, dichttiv, (vr'shyt ch''z) veyisa esav kolo vayevech. (mr rvy yvsy vtv vchy dvchh shv) ve'innun dim'in, achitu leyisra'el begaluteih. keivan deyichlun innun dim'in bevichyah deyisra'el, yifkun migaluteih, hada hu (yrmyh l'') dichtiv bivchi yavo'u uvetachanunim ovilem